Tavlama işlemleri genel olarak ötektoid altı sıcaklıklarda yapılan, malzemenin ve işlenebilirliğini iyileştiren bir ısıl işlem methodudur.

Döküm, dövme ve haddeleme işlemleri görmüş malzemeleri, yumuşatmak, malzeme içinde bulunan gerilimleri azaltmak, işlenebilirliği arttırmak ve kırılganlığı azaltmak gibi özellikleri malzemeye katar. Böylelikle malzeme üretim aşamasında veya üretim sonunda istenen mekanik özelliklere sahip olur. Tavlama işlemleri çeliklere uygulanabileceği gibi demir dışı alaşımlara da uygulanabilmektedir.

Tavlama işlemleri, kullanılan ekipmanın, sağlayabileceği atmosfer  tipine göre 3 gruba ayrılır.

​

Açık atmosfer fırınlarda tavlama işlemleri;

Bu işlemin avantajı, diğer işlemlere göre daha düşük maliyetli bir işlem olmasıdır ancak proses atmosferi hava olduğu için, malzeme yüzeyi oksijen ve havada bulunan diğer elementlerden olumsuz etkilenir. Malzeme yüzeyinde oksitlenmeler (tufal) oluşur, bu da malzeme yüzeyinde renklenmelere sebep olur.

Atmosfer kontrollü fırınlarda tavlama işlemileri;  (Parlak Tavlama İşlemleri)

Bu işlemde fırın atmosferi kontrollü bir şekilde oluşturulur. Azot, helyum veya hidrojenin fırın atmosferi olarak kullanıldığı bu işlemde, oksijen ve diğer istenmeyen gazlar bulunmadığı için işlem sonrası malzeme yüzeyi çok parlak bir şekilde görünür.

Vakum fırınlarında Tavlama işlemleri; 

(Parlak Tavlama İşlemleri)

Bu işlemler vakum fırınlarında gerçekleştirilmektedir. Proses içinde bulunan Isıtma ve bekleme adımları, vakum altında ve oluşturulan atmosfer ortamında yapılır. Atmosfer kontrollü fırınlar- parlak tavlama işlemine göre, en büyük avantajı ısıtmanın çok kontrollü olması ve yüksek basınçla kontrollü hızlı soğutma yapma imkanı olmasıdır.

Normalizasyon Tavlaması

Bu işlemde çelik, içeriğinde bulunan karbon miktarına göre değişecek şekilde, 830-950 derecelere kadar ısıtılır ve ardından yavaşça sakin havada soğutulur. Malzemenin işlem öncesi durumuna göre normalizasyon sonucu kazanacağı özellikler değişmektedir. İşlemin ana amacı proses öncesi yapılmış olan dövme, döküm, haddeleme gibi işlemlerin malzemeye vermiş olduğu istenmeyen özelliklerin giderilmesidir. (Oluşan kaba tanelerin inceltilmesi ve kalıntı gerilmelerin giderilmesi vb.)

​

Yumuşatma Tavlaması

Bu işlemde çelik ötektoid altı sıcaklıklara ısıtılarak, kesit kalınlığana bağlı olmak üzere, belirli süre bu sıcaklıkta bekletilerek işlem gerçekleştirilir. En büyük avantajı çeliğin sertliğinin düşürülüp, işleme ve şekillendirilebilme kabiliyetinin arttırılmasıdır.

​

Gerilim Giderme Tavlaması

Bu işlemde çelik ötektoid altı sıcaklıklara ısıtılarak, kesit kalınlığana bağlı olmak üzere, belirli süre bu sıcaklıkta bekletilerek işlem gerçekleştirilir. Kaynak, talaşlı imalat ve plastik şekillendirme gibi kalıntı gerilmelerin oluşabileceği prosesler sonrasında uygulanarak, malzemede ki kalıntı gerilmeler azaltılır veya giderilir.

​

Demanyetizasyon Tavlaması

Manyetiklik özelliği istenmeyen veya çok düşük değerlerde olması istenen çeliklerin, belirli bir sıcaklıkta, belirli bir süre bekletilmesi sonucu manyetik özelliklerinin istenen değerlere düşürülmesi işlemidir.

​

Küreselleştirme Tavlaması

Çeliğin işlenebilirlik ve şekillenme kabiliyetini arttırmak için belirli sıcaklık ve sürelerde bekletilmesi sonucunda perlit fazında bulunan sementitlerin küresel morfolojiye dönüştürülmesi ile elde edilen işlemdir.

​​

Alüminyum Tavlaması

Alüminyum imalat yöntemlerinde (döküm, dövme, ekstrüzyon vb.) oluşan gerilimlerin giderilmesi için uygulanan işlemlerdir. Ayrıca alüminyuma uygulanan tavlama işlemleri neticesinde sertlik seğerleri düşeceüği için, işleme ve şekillendirme kabiliyetide artmaktadır.